Το ποσό των 1,6 δισ. ευρώ κατέβαλλαν οι Ελληνες από την τσέπη τους για φάρμακα το 2021, σύμφωνα με μελέτη που παρουσίασε το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (IOBE), με τη συνεργασία του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ). Ειδικότερα, 383 εκατ. ευρώ αφορούσαν στη θεσμοθετημένη συμμετοχή (0%, 10%, 25%) για φάρμακα, ενώ στα 267 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκε το ποσό που κατέβαλλαν για την κάλυψη της διαφοράς μεταξύ λιανικής και ασφαλιστικής τιμής.
Αναφορικά με τις άμεσες πληρωμές, στην αποζημιούμενη αγορά η συμμετοχή των ασθενών το 2021 εκτιμάται στα 650 εκατ. ευρώ, ενώ οι πολίτες επέλεξαν να πληρώσουν 521 εκατ. ευρώ για φάρμακα που αποζημιώνονται (out of pocket), ποσό το οποίο παρουσιάζει ελαφρά μείωση σε σχέση με το 2020. Για τα ΜΗΣΥΦΑ, οι Έλληνες πλήρωσαν 308 εκατ. ευρώ, ενώ για φάρμακα της αρνητικής λίστας έδωσαν 129 εκατ. ευρώ.
Την ίδια περίοδο, «ταβάνι» έπιασε η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας, μέσω των μηχανισμών των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback και rebate), παρέχοντας πλέον 1 στα 2 φάρμακα δωρεάν.
«Η δημόσια δαπάνη παραμένει σταθερή και οι επιπλέον δαπάνες, καλύπτονται ουσιαστικά είτε από τη βιομηχανία είτε από τους πολίτες», σχολίασε ο Επιστημονικός Σύμβουλος του ΙΟΒΕ, Καθηγητής Άγγελος Τσακανίκας, παρουσιάζοντας δεδομένα από τη μελέτη «Η φαρμακευτική αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα και Στοιχεία 2021».
Όπως προκύπτει, η δημόσια εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη διαμορφώθηκε για μια ακόμη χρονιά στα 2,0 δισ. ευρώ το 2021 έναντι των 5,1 δισ. ευρώ το 2009, καταγράφοντας συνολική μείωση -60,8%. Ταυτόχρονα, σημειώθηκε σημαντική αύξηση στη συμμετοχή της βιομηχανίας, η οποία για το 2021 έφτασε στο 1,3 δισ. ευρώ, αγγίζοντας τα υψηλότερα επίπεδα από κάθε άλλη χρονιά. Σημειώνεται ότι το 2012, οπότε και ξεκίνησε η εφαρμογή των επιστροφών η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας ήταν 272 εκατ. ευρώ.
Η συνολική εξωνοσοκομειακή δημόσια φαρμακευτική δαπάνη (συμπεριλαμβανομένης της εκτιμώμενης συμμετοχής των ασθενών και της φαρμακοβιομηχανίας) ξεπέρασε τα 3,9 δισ. ευρώ το 2021. Η μείωση της δημόσιας εξωνοσοκομειακής χρηματοδότησης την περίοδο 2012-2021 κατά περίπου 31% είχε ως αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση στη συμμετοχή της βιομηχανίας την ίδια περίοδο κατά 386% και των ασθενών κατά 56%.
Η δημόσια νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη για τα νοσοκομεία του ΕΣΥ καθορίστηκε στα 621 εκατ. ευρώ για το 2021, μειωμένη κατά -18,7% σε σχέση με το 2015 (764 εκατ. ευρώ), πριν την επιβολή κλειστού προϋπολογισμού. Η συνεχόμενη μείωση της δημόσιας νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της επιβάρυνσης της φαρμακοβιομηχανίας (μέσω των μηχανισμών αυτόματης επιστροφής και υποχρεωτικών και εθελοντικών εκπτώσεων), η οποία για το 2021 έφτασε τα 624 εκατ. ευρώ.
«Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη όλα τα τελευταία χρόνια οριοθετείται από μη ρεαλιστικούς κλειστούς προϋπολογισμούς ενώ δεν ασχολείται καθόλου το κράτος με την ποιότητα (το μίγμα φαρμάκων) και την ποσότητα των φαρμάκων που καταναλώνονται. Τα φοροεισπρακτικά μέτρα που έχουν εισαχθεί, και δυστυχώς συνεχίζουν να εισάγονται, δυσχεραίνουν το υγιές επιχειρείν, και απειλούν ευθέως τη Δημόσια Υγεία. Η Πολιτεία θα πρέπει να επανεξετάσει τη χρηματοδότηση του συστήματος. Άλλωστε, με την πανδημία της COVID-19 όλες οι Κυβερνήσεις ανά τον κόσμο αναθεωρούν τα κονδύλια για τη Δημόσια Υγεία. Η καλύτερη υγεία οδηγεί την ευημερία. Οι υγιέστεροι άνθρωποι απολαμβάνουν περισσότερο και πιο παραγωγική εργασιακή ζωή, συνεισφέρουν στην οικονομία, ενώ καταναλώνουν λιγότερες δαπάνες για υγειονομική περίθαλψη», τόνισε ο Πρόεδρος του ΣΦΕΕ, Ολύμπιος Παπαδημητρίου.
Οι προτάσεις του ΣΦΕΕ
- Μεταρρυθμίσεις-Ψηφιοποίηση: Υιοθέτηση των εργαλείων που χρειαζόμαστε για τον μετασχηματισμό του συστήματος – δηλαδή χρήση των ψηφιακών εργαλείων που θα βοηθήσουν στον έλεγχο της συνταγογράφησης, μέσω της ορθής εφαρμογής των πρωτοκόλλων, τον ψηφιακό φάκελο ασθενή, την ηλεκτρονική συνταγογράφηση στα Νοσοκομεία, την ανάπτυξη διαγωνισμών.
- Αύξηση των διατιθέμενων πόρων. Η υγεία τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να συγκεντρώσει σημαντικά αυξημένους πόρους για να μπορεί να παρέχει στους πολίτες τα αναμενόμενα από ένα ευνομούμενο κοινωνικό κράτος. Ειδικά η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί σε ορθολογικό πλαίσιο, δεδομένου πως παραμένει καθηλωμένη στα ίδια περίπου επίπεδα για πάνω από 8 χρόνια. Ειδική μέριμνα πρέπει να γίνει για τους ανασφάλιστους, οι οποίοι θα πρέπει να καλύπτονται από κονδύλια της Πρόνοιας. Παράλληλα, πρέπει να προβλεφθούν κονδύλια και για τα νέα καινοτόμα προϊόντα που έρχονται στο άμεσο μέλλον και πρέπει να διασφαλιστεί η πρόσβαση στην καινοτομία αυτή για τους Έλληνες ασθενείς.
«Τα παραπάνω, μεταρρυθμίσεις – ψηφιοποίηση και αύξηση των πόρων, θα οδηγήσουν σε πραγματική μείωση του clawback, θα συμβάλλουν σε ένα βιώσιμο δημόσιο σύστημα υγείας με αναβαθμισμένη παροχή φροντίδας στους πολίτες, αλλά και στην αύξηση της δυνατότητας των επιχειρήσεων για περισσότερες επενδύσεις. Με αυτόν τον τρόπο ο κλάδος μας μπορεί να προσφέρει ακόμη περισσότερο στην Ελληνική κοινωνία, τη δημόσια υγεία και την οικονομία με θέσεις εργασίας και επενδύσεις στην παραγωγή και στην έρευνα», υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ.